Jakie są najnowsze badania dot. wpływu używek na zachowanie kierowców?

Prowadzenie pojazdu pod wpływem używek to jeden z głównych czynników przyczyniających się do wypadków drogowych na całym świecie. Najnowsze badania naukowe rzucają nowe światło na to, jak różne substancje wpływają na zdolności poznawcze i motoryczne kierowców. Co ciekawe, naukowcy odkrywają zaskakujące fakty nie tylko o dobrze znanych substancjach jak alkohol, ale również o legalnych używkach, które spożywamy codziennie, myśląc, że są całkowicie bezpieczne podczas prowadzenia pojazdu.

Alkohol – stary problem w nowym świetle

Choć wpływ alkoholu na prowadzenie pojazdu jest dobrze udokumentowany, badania z ostatnich dwóch lat pokazują, że nawet niewielkie ilości alkoholu we krwi (poniżej dopuszczalnego limitu 0,2‰) mogą znacząco wpływać na zdolność podejmowania decyzji. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego wykazali, że już przy stężeniu 0,1‰ czas reakcji kierowcy wydłuża się o 12%, a zdolność oceny odległości spada o prawie 8%.

Marihuana i jej długotrwały wpływ

Legalizacja marihuany w wielu krajach skłoniła badaczy do dokładniejszej analizy jej wpływu na kierowców. Badania przeprowadzone przez National Highway Traffic Safety Administration wykazały, że THC pozostaje w organizmie znacznie dłużej niż sądzono wcześniej. Kierowcy, którzy zażywali marihuanę nawet 24 godziny przed jazdą, wykazywali o 25% gorsze wyniki w testach na symulatorach jazdy, szczególnie w zakresie zdolności do wielozadaniowości i przewidywania zagrożeń.

Kofeina – nieoczekiwane odkrycia

Wbrew powszechnemu przekonaniu, że kawa zawsze poprawia koncentrację, najnowsze badania sugerują coś innego. Zespół naukowców z Europy wykazał, że choć małe i umiarkowane dawki kofeiny (50-200 mg) rzeczywiście poprawiają czujność, dawki przekraczające 300 mg (około 3 duże kawy) mogą prowadzić do nadmiernej stymulacji, zwiększonej nerwowości i paradoksalnie – gorszej koncentracji podczas długiej jazdy.

Leki na receptę – ukryte zagrożenie

Jednym z najbardziej niepokojących odkryć ostatnich lat jest wpływ powszechnie przepisywanych leków na zdolności kierowców. Badania przeprowadzone w 2022 roku na grupie 5000 kierowców wykazały, że niektóre leki przeciwbólowe, przeciwlękowe i nasenne mogą obniżać zdolności poznawcze przez nawet 48 godzin po zażyciu, nawet jeśli pacjent nie odczuwa już senności.

E-papierosy i wapowanie

Choć e-papierosy są często promowane jako bezpieczniejsza alternatywa dla tradycyjnych papierosów, badacze z University of Michigan odkryli, że wysokie stężenie nikotyny w płynach do wapowania może powodować gwałtowne skoki ciśnienia krwi i tętna, prowadząc do chwilowych zaburzeń koncentracji. Jest to szczególnie niebezpieczne w sytuacjach wymagających szybkiej reakcji na drodze.

Wpływ smartfonów – nowy rodzaj używki?

Najnowsze badania zaliczają również nadmierne korzystanie ze smartfonów do kategorii zachowań uzależniających, które wpływają na prowadzenie pojazdów. Naukowcy wykazali, że mózg kierowcy reaguje na powiadomienia z telefonu w podobny sposób jak na inne bodźce uzależniające, uwalniając dopaminę i tworząc przymus sprawdzenia urządzenia, nawet podczas prowadzenia pojazdu.

Co dalej?

Naukowcy pracują obecnie nad nowymi metodami wykrywania wpływu różnych substancji na kierowców. Prototypowe urządzenia wykorzystujące analizę ruchu gałek ocznych i mikroekspresji twarzy mogą w przyszłości pomóc w identyfikacji kierowców, których zdolności są ograniczone przez różne używki – nie tylko te nielegalne.

Badania jasno pokazują, że wpływ używek na prowadzenie pojazdu jest znacznie bardziej złożony i długotrwały, niż wcześniej sądzono. Dla własnego bezpieczeństwa i bezpieczeństwa innych uczestników ruchu drogowego, warto być świadomym tych zagrożeń i podejmować odpowiedzialne decyzje przed zajęciem miejsca za kierownicą.